Χωματερή στη Μερέντα;

Φύλλο 24    Μάιος  1995

Χωματερή στη Μερέντα;

                Πολλή κουβέντα γίνεται στο Δήμο Μαρκόπουλου για την ενδεχόμενη κατασκευή εργοστασίου  ανακύκλωσης και επεξεργασίας των στερεών αποβλήτων του λεκανοπεδίου Αττικής. Δεν γνωρίζουμε αυτή τη στιγμή εάν πρόκειται για τα σκουπίδια ολόκληρης της Αττικής  (3.000-3.500 τόνους/ημερ.)  ή μέρους αυτής. Κατά πάσα πιθανότητα θα τα μοιραστούμε με τον Δήμο Άνω Λιοσίων, όπου και εκεί γίνεται συζήτηση για ένα σύγχρονο Εργοστάσιο επεξεργασίας απορριμμάτων.

                Δεν είναι τυχαίο ότι το τελευταίο ταξίδι έξι δημοτικών συμβούλων της συμπολίτευσης με επικεφαλής τον Δήμαρχο κ. Κατσίκη έγινε παρέα με δημοτικούς συμβούλους του Δήμου Άνω Λιοσίων. Το ταξίδι έγινε για να ενημερωθούν, λέει, γύρω από τη σημερινή τεχνογνωσία που υπάρχει σχετικά με μονάδες διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Επισκέφθηκαν εργοστάσια στην Πρωτεύουσα του σύγχρονου  κόσμου, θα μας φωτίσουν με ανοιχτές συζητήσεις, που θα γίνουν με την παρουσία τεχνικών για να μας πείσουν ότι μας συμφέρει να κάνουμε χωματερή στη Μερέντα, εκεί στα φαγωμένα σωθικά της αρχαίας πόλης από τα λατομεία.

                Εκκρεμούν ακόμη και άλλες επισκέψεις στην Ευρώπη και σε χώρες με κλίματα που πλησιάζουν το δικό μας. Θα ξαναγίνουν πάλι συζητήσεις μέχρι να ΚΑΤΑΛΑΒΟΥΜΕ ότι μία μονάδα διαχείρισης των σκουπιδιών δεν επιβαρύνει το περιβάλλον και οι επιπτώσεις της σ’ αυτό είναι ασήμαντες.

                Η τεχνολογία και η επιστήμη γύρω από την επεξεργασία και διαχείριση των στερεών αποβλήτων είναι γνωστή τουλάχιστον από μία τριακονταετία. Δεν ανήκει στην υψηλή τεχνολογία που εξελίσσεται και μεταβάλλεται κάθε μέρα. Υπάρχουν επιστήμονες και τεχνικοί στη χώρα μας που τη γνωρίζουν πολύ καλά και δεν χρειαζόταν να γυρίζουν ανά τον κόσμο ΕΞΙ (6)  άτομα για να δουν και να γνωρίσουν τι;

                Τα νέα μηχανήματα τελευταίας γενιάς για τη διαλογή που χρησιμοποιούνται στα εργοστάσια ανακύκλωσης; Τι θα καταλάβουν εάν δεν είναι ειδικοί επιστήμονες; Είναι ανάγκη να ξοδεύονται τόσα χρήματα;

                Συμφωνούμε ότι τα έξοδα του ταξιδιού δεν τα έβαλε ο Δήμος αλλά ο ΕΣΔΚΝΑ (Ενιαίος Σύνδεσμος Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής). Τι αλλάζει; Δεν είναι χρήματα των πολιτών; Κάποιος ιδιώτης τα έβαλε από την τσέπη του; Και εάν, εν πάση περιπτώσει, χρειάζεται ένα ταξίδι, δεν αρκούν 2-3 άτομα; Είναι αναγκαία μισή ντουζίνα;

                Ας δούμε όμως σε γενικές γραμμές όλο το εγχείρημα που προετοιμάζεται.

Μηχανική Ανακύκλωση – Υγειονομική Ταφή

                Η ανακοίνωση της «Ανοδικής Πορείας», που δημοσιεύουμε στην τρίτη σελίδα αλλά και οι συνεχείς συνεντεύξεις, που δίνει ο κ. Κατσίκης στο Ράδιο Αττική, μιλούν συνέχεια για τη «σύγχρονη μονάδα υγειονομικής ταφής» και την «κατασκευή εργοστασίου ανακύκλωσης». Δεν γνωρίζουμε όλη τη μελέτη που ενδεχομένως εκπονείται για να κάνουμε τις παρατηρήσεις μας, γι’ αυτό τον λόγο θα περιοριστούμε στα δύο αυτά στάδια επεξεργασίας των απορριμμάτων.

                Η μηχανική ανακύκλωση είναι η διαδικασία διαλογής των απορριμμάτων με μηχανικά μέσα που γίνεται στο εργοστάσιο και που αποτελεί την πρώτη φάση επεξεργασίας του υλικού. Διάφορα μηχανήματα και κόσκινα διαχωρίζουν τα μέταλλα, το γυαλί, το χαρτί, τα οποία μπορούμε να τα ξαναχρησιμοποιήσουμε. Η αρχή του διαχωρισμού βασίζεται στο διαφορετικό ειδικό βάρος των υλικών. Το σύστημα της μηχανικής διαλογής αποδίδει προϊόντα περιορισμένης καθαρότητας και απαιτεί μεγάλες επενδύσεις, σε τεχνολογικό εξοπλισμό, που ακόμη σήμερα είναι υπό συζήτηση η οικονομική βιωσιμότητά του.

                Μπαίνω στη διαδικασία ανακύκλωσης σημαίνει ότι κάνω διαχωρισμό και διαλογή κάποιων υλικών τα οποία μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν (γυάλινα μπουκάλια) ή να υποστούν περαιτέρω επεξεργασία για την επαναχρησιμοποίηση τους  (χαρτί, χαρτόνια, μέταλλα). Τα προϊόντα της μηχανικής διαλογής δύσκολα βρίσκουν αγορά. Το γυαλί π.χ., είναι μίξη διαφόρων χρωμάτων τη στιγμή που η αγορά απαιτεί ξεχωριστά χρώματα. Τα χαρτόνια θα πρέπει να είναι ξεχωριστά, τα πλαστικοποιημένα από τα υπόλοιπα, όπως και τα περιοδικά, πράγμα που δεν μπορεί να κάνει η μηχανική διαλογή.

                Εδώ έρχεται το μεγάλο πρόβλημα της Ανακύκλωσης στην πηγή παραγωγής των απορριμμάτων. Στη διαλογή, δηλαδή, των υλικών από τους ίδιους τους πολίτες.

                Το πρόγραμμα ανακύκλωσης στην πηγή, που προωθεί ο Ενιαίος Σύνδεσμος Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής είναι πολύ σημαντικό και χρειάζεται ενθάρρυνση και επέκταση σε όλους τους Δήμους. Δυστυχώς ο Δήμος Μαρκοπούλου δεν κάνει τίποτα προς αυτή την κατεύθυνση.

                Η ανακύκλωση στην πηγή, ιδιαίτερα χαρτιού και γυαλιού, είναι θέμα πολιτισμού. Θα  πρέπει να γίνει στάση ζωής. Θα πρέπει να επενδύσει ολόκληρη την εκπαίδευση, ολόκληρη την κοινωνία. Θα πρέπει να γίνει συνείδηση όλων των πολιτών, ότι η γη βρίσκεται στο παραπέντε. Στην Ευρώπη αναπνέουμε επειδή έρχεται οξυγόνο από την Αξία και την Αφρική. Εάν μπορούσαν αυτές οι χώρες να εμποδίσουν την δωρεάν εξαγωγή αυτού του αγαθού, η Ευρώπη θα πέθαινε ακαριαία.

                Η πολιτεία θα πρέπει να θεσπίσει νόμους, να επινοήσει κίνητρα, να επιβάλει περιορισμούς, ώστε Υπουργεία, Βιομηχανίες, Τοπική Αυτοδιοίκηση και όλοι οι πολίτες να μπουν στην προβληματική της ανακύκλωσης στην πηγή. Δεν αρκεί να μαζεύουμε χαρτί και γυαλί, θα πρέπει να υπάρχει και αγορά για τη διάθεση αυτών των προϊόντων. Τα προϊόντα της διαλογής μπορεί να είναι καθαρά και αγορά μπορεί να υπάρξει, αρκεί από τους υπεύθυνους να σημάνει συναγερμός για όλους.

Υγειονομική ταφή

                Σ’ αυτό τον τρόπο επεξεργασίας των στερεών αποβλήτων, τα απορρίμματα στρώνονται και συμπιέζονται σε επάλληλες στρώσεις πάχους, περίπου 0,60 μ.

Ταφή απορριμμάτων

                Οι στρώσεις των απορριμμάτων με τον καιρό υφίστανται καθίζηση η οποία είναι τόσο ομοιόμορφη όσο πιο ομοιόμορφο είναι το αρχικό υλικό. Γι’ αυτό τον λόγο τα απορρίμματα θα πρέπει να είναι τεμαχισμένα. Μέσα σε πέντε χρόνια μπορούν να χάσουν και το 60%  του όγκου τους. Στα απορρίμματα έχουμε στην αρχή μία αερόβια βιολογική αποδόμηση με την παρουσία του οξυγόνου που υπάρχει στα κενά και τη δημιουργία μεθανίου (CH4)  και διοξειδίου του άνθρακα (CO2).

                Με την πάροδο του χρόνου η αποσύνθεση γίνεται αναερόβια επειδή ελαττώνεται το οξυγόνο και μένει το μεθάνιο, που εξακολουθεί να παράγεται για πολλά χρόνια και που μπορεί να αξιοποιηθεί σαν πηγή ενέργειας.

                Το μεθάνιο και το διοξείδιο του άνθρακα διαφεύγουν από τους πόρους του εδάφους στην ατμόσφαιρα. Υπάρχουν, όμως, περιπτώσεις που έχουμε διαφυγή μεθανίου από τις ρωγμές των βράχων σε μεγάλες αποστάσεις με καταστροφές καλλιεργειών, την εμφάνισή του σε υπόγεια ύδατα και αυτό-αναφλέξεις με μεγάλη φλόγα για μεγάλο διάστημα. (Στο ΣΧΙΣΤΟ έχουν επανειλημμένα εμφανιστεί εστίες με φλόγα μεθανίου).

                Η υγειονομική ταφή αποτελεί την πιο ενδεδειγμένη λύση διάθεσης απορριμμάτων. Έχει μικρή αρχικά δαπάνη εγκατάστασης, και εάν εφαρμοστεί σωστά δεν παρατηρούνται μύγες και ποντίκια όπως έχουμε στην απλή απόρριψη.

                Ένα άλλο σοβαρό αρνητικό πρόβλημα που παρατηρούμε στην υγειονομική ταφή, είναι τα υγρά που στραγγίζουν και μαζεύονται στον πυθμένα και που μπορούν να ρυπάνουν τα υπόγεια ύδατα ή τις καλλιέργειες. Σε μία σύγχρονη εγκατάσταση ο πυθμένας στεγανοποιείται με στρώμα αργίλου ή με ανθεκτικά πλαστικά ή ασφαλτόπανα.

                Παρόλα αυτά δεν μπορούμε να προβλέψουμε απότομες καθιζήσεις ή μετατοπίσεις του εδάφους από φυσικούς παράγοντες (σεισμούς) με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να υποστηρίξουμε εκ των προτέρων ότι εξασφαλίζουμε 100% τη στεγανότητα τόσο μεγάλων εκτάσεων.

Συμπέρασμα

                Σύγχρονη εγκατάσταση με Εργοστάσιο Ανακύκλωσης, Υγειονομικής Ταφής και ενδεχόμενη σταθεροποίηση (διάσπαση με απλούστερες οργανικές ενώσεις με παραγωγή (CO2 +H2O) δεν υπάρχει στην Ελλάδα.

                Οποιαδήποτε μηχανολογική εγκατάσταση γίνεται για πρώτη φορά, χρειάζεται σύνεση, παρακολούθηση και εμπειρία. Τα αποτελέσματα της λειτουργίας μιας μονάδας αποκλίνουν από το θεωρητικό σχεδιασμό και ιδιαίτερα στη χώρα μας, όπου η συντήρηση είναι πάντα πλημμελής. Τα δισεκατομμύρια που δίδονται σ’ αυτές τις περιπτώσεις και το οικονομικό όφελος δεν θα πρέπει να προηγείται της υγείας των ανθρώπων και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος.

                Μια τέτοια μονάδα στη δραματικά υποβαθμισμένη περιοχή των Άνω Λιοσίων την αναβαθμίζει. Μία τέτοια μονάδα στο Μαρκόπουλο υποβαθμίζει την περιοχή για τους εξής λόγους:

1.- Όταν έχουμε κατανάλωση συμβατικής ενέργειας, όπως στο εν λόγω εργοστάσιο ανακύκλωσης, έχουμε και ρύπανση.

2.- Δεν αποσοβούνται οι κίνδυνοι ανάφλεξης από το παραγόμενο μεθάνιο.

3.- Δεν αποκλείεται η μόλυνση υπογείων υδάτων και καλλιεργειών

4.- Επιβαρύνονται αφόρητα από την κυκλοφορία των απορριμματοφόρων ή των κοντέινερ, η Λεωφ. Λαυρίου, και η υπό κατασκευή περιφερειακή του Μαρκόπουλου.

5.- Θα έχουμε πτώση της αξίας των οικοπέδων και των κτημάτων του Δήμου.

6.- Όταν εξαντληθούν οι χώροι ταφής των λατομείων θα είναι αδύνατο να απομακρυνθεί η μονάδα, για την κατασκευή της οποίας θα δαπανηθούν αρκετά δισεκατομμύρια. Και δημιουργείται από τώρα το ερώτημα: Που θα αποθέτονται μετά τα σκουπίδια;

                Καταλήγοντας, επιθυμούμε να επισημάνουμε ότι η αποκατάσταση και ανάπλαση του χώρου των λατομείων μπορεί να γίνει με τις τεράστιες ποσότητες χώματος που έχουμε με την εκσκαφή του ΜΕΤΡΟ και που δεν ξέρουν που να το αποθέσουν. Όσο για τις θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν, πιστεύουμε, ότι το περιβάλλον και οι συνθήκες εργασίας κάτω από τις οποίες θα λειτουργεί το εργοστάσιο θα είναι τόσο ανθυγιεινές που αντί να κυνηγούμε τους Αλβανούς θα τους παρακαλάμε να πάνε να δουλέψουν. Υπάρχουν κι άλλοι, και οικολογικοί τρόποι διάθεσης των στερεών αποβλήτων, αρκεί να αποκτήσουμε οικολογική συνείδηση όπου η παράμετρος «περιβάλλον» θα αποτελεί βασικό μέγεθος στους οικονομικούς μας υπολογισμούς.

                Αυτή, όμως, είναι μία άλλη κουβέντα που μπορεί να την κάνουμε, όταν σκεφθούμε ότι οφείλουμε να διαχειριστούμε τα’ απορρίμματα του Δήμου μας κι όχι ολόκληρης της Αττικής.