Κληροδότημα Σωτηρίου: Επιμένουν επί μία δεκαπενταετία να τσιμεντάρουν κοινόχρηστο χώρο μεγάλης αξίας

Φύλλο  11   Νοέμβριος – Δεκέμβριος  2003

Κληροδότημα Σωτηρίου: Επιμένουν επί μία δεκαπενταετία να τσιμεντάρουν κοινόχρηστο χώρο μεγάλης αξίας.

            Επί μία δεκαπενταετία, από το 1989 το «Ίδρυμα Γεωργικής και Κοινωνικής Πρόνοιας Μαρκοπούλου και η κατασκευαστική εταιρεία Δ. Κουτσουμπός, προσπαθούν με όλους τους τρόπους να εξασφαλίσουν νομικό έρισμα ώστε να χτίσουν άλλες δύο πολυκατοικίες στον κοινόχρηστο χώρο στο πρανές του λόφου δίπλα από τα πολυβολεία στον Άγιο Σπυρίδωνα.

            Εάν πραγματοποιηθούν τα σχέδια ή όχι θα εξαρτηθεί και από τη στάση της σημερινής Δημοτικής Αρχής. Θα υπερβεί το παρελθόν και θα δώσει μάχη για τα συμφέροντα και τις ανάγκες των ανήλικων μαθητών των Σχολείων του Δήμου Μαρκοπούλου, που έλεγε ο διαθέτης, ή θα εγκλωβιστεί σε μία συναλλαγή με το Ίδρυμα και την κατασκευαστική εταιρεία από την οποία θα βγει ζημιωμένος, όπως έχει συμβεί μέχρι σήμερα;

            Η διαθήκη-Σκοπός

            Με ιδιόγραφη διαθήκη ο γιατρός Σωτηρίου κάτοικος Πόρτο Ράφτη, στον Άγιο Σπυρίδωνα, το 1959 συνέστησε «Ίδρυμα Γεωργικής και Κοινωνικής Πρόνοιας Μαρκοπούλου» «Ίδρυμα γεωργικόν, κοινωφελές και αγαθοεργόν».

            Σκοπός του Ιδρύματος,  μεταξύ των άλλων, ήταν και η δημιουργία θέρετρου για τους ανήλικους μαθητές και μαθήτριες του Δήμου Μαρκοπούλου σε κατάλληλο χώρο ο οποίος επιλέγεται σαφώς στη διαθήκη και είναι το ιδιόκτητο οικόπεδο των 6 στρεμμάτων που αρχίζει από το πρανές των Πολυβολίων στον Άγιο Σπυρίδωνα στο Ο.Τ. 40.

            Την επικαρπία των τριών ιδιόκτητων οικοπέδων (το ανώτερο, 1200 τ2 επί της Λεωφόρου Γρέγου Ο.Τ.39 και 2.600 τ2 επί της Λεωφόρου Γρέγου και Βραυρώνος ήδη οικοδομημένου με αντιπαροχή), αφήνει στη «Φιλοδασική Ένωση Μαρκοπούλου με εντολή, όπως φροντίσει δια την συντήρησιν, οργάνωσιν και λειτουργίαν του ανεγειρόμενου θέρετρου».

            Βλέπουμε, δηλαδή, ότι και τα τρία οικόπεδα έχουν κεντρικό σκοπό τη δημιουργία, συντήρηση και λειτουργία του θέρετρου.

            Αλλαγή του σκοπού

            Αντ’ αυτού, στις 3-10-1989 έχουμε μία πράξη από τη διεύθυνση κληροδοτημάτων του Υπουργείου Οικονομικών παραβίασης  των σκοπών της διαθήκης αφού δέχεται το αίτημα του Ιδρύματος, της κατασκευάστριας Εταιρείας Δ. ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΟΣ και του Δήμου Μαρκοπούλου, για αντιπαροχή και κατασκευή 4 πολυκατοικιών!!

            Με αυτή την συμφωνία, στο Δήμο παραχωρείται το οικόπεδο των 1200 μ2 επί της Λεωφόρου Γρέγου για το θέρετρο και αίθουσα 275 μ2 για πολιτιστικές εκδηλώσεις μεταξύ της 1^ης  και 2^ης  πολυκατοικίας.

            Οι όροι είναι συγκεκριμένοι. «Τόσο το οικόπεδο των 1200 μ2 όσο και η αίθουσα των 275 μ2 στο Δήμο Μαρκοπούλου παραχωρούνται υπό τον όρο ότι σε εύλογο χρονικό διάστημα να δημιουργηθούν οι εγκαταστάσεις που είναι απαραίτητες για τους σκοπούς που συμφωνήθηκαν. Κάθε αλλαγή χρήσης ή καθυστέρηση θα έχει σαν αποτέλεσμα τα ακίνητα αυτά να επανέρχονται δίκαια στο Ίδρυμα».

            Από τις 20-4-1995 ΦΕΚ  264 Δ’   έχουμε απόφαση της Περιφέρειας αλλά και της Νομαρχίας όπου τα 1200 μ2 του Ο.Τ. 39 χαρακτηρίζονται κοινωφελής χώρος. Έστω και με αυτή τη συμφωνία που άλλαξε τον σκοπό της διαθήκης,  γιατί ο Δήμος δεν προχώρησε τόσα χρόνια στη δημιουργία εκείνων των «εγκαταστάσεων που ήταν απαραίτητες για τους σκοπούς που συμφωνήθηκαν» ώστε να κατοχυρώσει τα 1200 μ2;

            Θα πρέπει να πούμε, όμως, εδώ, ότι η απόφαση της Δ/νσης Κληροδοτημάτων για αλλαγή του σκοπού δεν ισχύει εάν δεν προηγηθεί απόφαση του Εφετείου αφού αντίκειται στο Σύνταγμα (άρθρο 109) και στο νόμο 455/1976.

            Έχουμε μία μεταγενέστερη απόφαση του Εφετείου την οποία ζήτησε το Ίδρυμα η οποία, όμως, απέρριψε το αίτημα της αλλαγής του σκοπού του διαθέτη (απόφαση 4467/1994). Το ίδιο δεν ισχύει κατά συνέπεια και η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου 299/1989 «περί αντιπαροχής».

            Ο Δήμος.  Στην αρχή επισήμανε την περιβαλλοντική βλάβη, κατόπιν ευθυγραμμίστηκε με τον εργολάβο.

            Πριν, όμως, φθάσουμε στην συμφωνία περί αντιπαροχής,  στο Δήμο  γίνονταν πολλές συζητήσεις για τη μοίρα των 6 αυτών στρεμμάτων, για τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις που θα είχε το τσιμεντάρισμά τους.

            Έχουμε ένα έγγραφο του Πολεοδομικού Γραφείου Μαρκοπούλου από τον Φεβρουάριο 1989 με αριθμό 472 (η άδεια ανέγερσης του κ. Κουτσουμπού 1211 είναι στα τέλη  του 1989), όπου προτείνει να ορισθεί «ως κοινόχρηστος χώρος η συνέχεια του παρακείμενου των Πολυβολίων χώρος του λόφου, του Ο.Τ. 40» και γι’ αυτό τον λόγο έχουμε ετήσια αναστολή τότε οικοδομικών αδειών από τη Νομαρχία.

            Σύμφωνα με το πρακτικό επεξεργασίας 693 του Σ.τ.Ε. της 4^ης , 6^ης, 9^ης και 10^ης /1989 το επίμαχο τμήμα του Ο.Τ. 40 ήταν  (και Υπουργείο Γεωργίας) και είναι δασικό.

            Ο Δήμαρχος κ. Μεθενίτης κατά τη συνεδρίαση της 11-5-1989 (απόφ. 90/1989 του Δημοτικού Συμβουλίου), υποστηρίζει, ότι η ανέγερση πολυκατοικίας θα προσβάλει το τοπίο. Ο δε κ. Κατσίκης το 1990 υποψήφιος Δήμαρχος,  Φιλοδασικής».

            Αλλεπάλληλες προσφυγές

            Όταν βγαίνει η άδεια 1211/89 για τα 4 κτίρια, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Πόρτο Ράφτη προσφεύγει στο Σ.τ.Ε. εναντίον αυτής της άδειας. Η προσφυγή του γίνεται  δεκτή (για δασικό) για την αναστολή της άδειας (519/1989) και η απόφαση 5385/1995 κάνει δεκτό εν μέρει το αίτημα και χαρακτηρίζει το επίμαχο τμήμα των 1800 μέτρων ως κοινόχρηστο χώρο. Έν τω μεταξύ το 1989 αρχίζει και η αναθεώρηση του Ρυμοτομικού Σχεδίου του 1932 λόγω ασυμφωνιών σχεδίου και πραγματικότητας (βλ. το από Ιανουαρίου 1983 διάγραμμα του Τοπογραφικού Γραφείου Β.Κόκκινου).

            Το νέο Πολεοδομικό Σχέδιο που προκύπτει μετά από μελέτη τεσσάρων ετών καταλήγει στο προεδρικό διάταγμα430  Δ’   της 12-4-1993 χαρακτηρίζοντας τον επίμαχο χώρο των 1800 μ2 κοινόχρηστο και άρα μη οικοδομήσιμο.

            Ο κ. Κουτσουμπός δεν το βάζει κάτω. Προσβάλλει στο Σ.τ.Ε. το Π.Δ. 430 γιατί,  κατά την γνώμη του, παράνομα χαρακτηρίζει αυτό τον χώρο κοινόχρηστο.

            Με την 5934/1996 απόφαση του Σ.τ.Ε. απορρίπτεται η προσφυγή του κ. Κουτσουμπού.

            Κατ’ αυτό τον τρόπο έχουμε 2 αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (Σ.τ.Ε.) που χαρακτηρίζουν κοινόχρηστο τον χώρο των 1800 μ2 και τον αποσυνδέουν από το Σχέδιο του Π.Δ. 430/1993. Έτσι πιστεύαμε, ότι είχε κλείσει το θέμα και περιμέναμε την αξιοποίηση από τον Δήμο του κοινόχρηστου χώρου. Αυτός όμως περί άλλων τυρβάζει.

            Εκτός Σχεδίου.

            Το Π.Δ. 430/12-4-1993 που αντικαθιστούσε εκείνο του 1932 με προσφυγή στο Σ.τ.Ε. της οικογένειας Δημητρόπουλου, ακυρώνεται και η Π.Ε. 1-2 βγαίνει εκτός Σχεδίου για λόγους μείζονος προστασίας του  περιβάλλοντος ελλείψει ΣΧΑΠ (Σχέδιο Ανάπτυξης της Περιοχής). Απόφαση 3217/1999.

            Ο ρόλος της Νομαρχίας

            Η ακύρωση του Σχεδίου του 1993 άνοιξε ξανά την όρεξη της κατασκευάστριας εταιρείας και του Ιδρύματος Γεωργικής και Κοινωνικής Πρόνοιας και στράφηκε ξανά στη Νομαρχία. Λέμε ξανά, επειδή όταν ναυαγεί η κατευθείαν διεκδίκηση από το Ανώτατο Δικαστήριο του χώρου σε οικοδομήσιμο, η κατασκευάστρια εταιρεία με το Ίδρυμα απευθύνονται στη Νομαρχία η οποία, όπως φαίνεται, είναι πιο ευάλωτη.

            Έτσι έγινε το 1994 όταν ο Νομάρχης Ανατολικής Αττικής με την 6399/196/25-7-1994 απόφασή του αποχαρακτήριζε τον κοινόχρηστο χώρο σε οικοδομήσιμο με αποτέλεσμα να έχουμε την 5385/1995 απόφαση του Σ.τ.Ε. που απέρριπτε αυτή την απόφαση του Νομάρχη.

            Εάν τότε υπήρχε δίωξη του Νομάρχη για παράβαση καθήκοντος, ίσως ο σημερινός Νομάρχης να σκεφτόταν δύο φορές πριν δώσει παράταση στην οικοδομική άδεια 1211/1989 του κ. Κουτσουμπού που βγήκε πριν μία δεκαπενταετία και την αναστολή της οποίας ζήτησε και έλαβε η ΟΣΠΑ από την Επιτροπή Αναστολών του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, όπως αναφέραμε στο προηγούμενο φύλλο της Εφημερίδας.

            Η 6261/16-5-2003 απόφαση της Νομαρχίας που έδινε παράταση στην άδεια 1211/89 του κ. Κουτσουμπού και η οποία ανεστάλη βασιζόταν στο σκεπτικό μη υπαιτιότητας του κ. Κουτσουμπού για την εκτέλεσή της.

            Και αναρωτιόμαστε: Οι τεχνικές και νομικές Υπηρεσίες της Νομαρχίας δεν γνωρίζανε ότι κάθε οικοδομική άδεια έχει ισχύ  4 χρόνων κι ότι εκείνη του κ. Κουτσουμπού δεν μπορούσε να εξαιρεθεί από αυτό τον κανόνα;

            Δεν γνωρίζανε ότι η αναστολή της άδειας 1211/89 για τις 4 πολυκατοικίες του κ. Κουτσουμπού αφορούσε την υλική εκτέλεση της άδειας (νομολογίες Σ.τ.Ε. 3668-9/99, 2915/96, 3928/89, 2208/82, 2044/88) και δεν εμπόδιζε κανένας την αναθεώρησή της μέσα στην τετραετία;

            Γιατί ΔΕΝ επιδίωξε την αναθεώρηση της άδειας μέσα στα νόμιμα όρια ο κ. Κουτσουμπός;

            Η ακύρωση του Σχεδίου του 1993 δεν συνεπάγεται τυπική επαναφορά ενός διάτρητου ρυμοτομικού Σχεδίου, όπως ήταν εκείνο του 1932, το οποίο επιπροσθέτως δεν ήταν υπογεγραμμένο και από το Υπουργείο Γεωργίας, όπως προβλέπει ο νόμος και ήταν ασύμβατο με την σημερινή πραγματικότητα, όπως είπαμε προηγουμένως. Κατά μείζονα λόγο δεν συνεπάγεται το σβήσιμο όλων των αποφάσεων που ελήφθησαν, εν τω μεταξύ, από το Ανώτατο Δικαστήριο και αφορούσαν την επίμαχη έκταση των 1800 μ2 και όταν μάλιστα υπάρχει και το 693/1989 πρακτικό Επεξεργασίας του Σ.τ.Ε. που μιλάει για δασική έκταση.

            Τι μέλλει γενέσθαι;

            Στη συνάντηση που είχε η ΟΣΠΑ στις 13-12-2003, μαζί με τον νομικό της σύμβουλο κ. Χαραλαμπίδη Κων/νο, άλλα στελέχη των ενεργών πολιτών του Πόρτο Ράφτη, του Πολιτιστικού Συλλόγου και απλών πολιτών με τη Δημοτική Αρχή που είχε επικεφαλής τον Δήμαρχο κ. Φώτη Μαγουλά, (ήταν, επίσης, παρόντες από την συμπολίτευση ο αντιδήμαρχος και νομικός κ. Αλλαγιάννης, η δημοτική σύμβουλος και νομικός κ. Μαντάλα και οι δημοτικοί σύμβουλοι  κ.κ. Νικολάκης και Δαρεμάς) με τον πρώην Δήμαρχο κ. Νικόλαο Κατσίκη της Ανοδικής Πορείας (μαζί και ο δημοτικός σύμβουλος κ. Χαραλαμπόπουλος) και τον κ. Ανδρέα Συλλελόγλου της Δημοκρατικής Ενότητας, έγινε μία εποικοδομητική και πολιτισμένη συζήτηση επί του θέματος στην οποία, εκτός του κ. Χαραλαμπίδη, ιδιαίτερα σημαντική ήταν η συμβολή του κ. Παπαμιχαλόπουλου, πολιτικού μηχανικού.

            Όπως, τουλάχιστον, φάνηκε από την κουβέντα, η Δημοτική Αρχή έδειξε ευαισθησία και ενδιαφέρον να ακούσει τους λόγους και τα επιχειρήματα που ώθησαν την ΟΣΠΑ να ζητήσει την αναστολή της άδειας συνέχισης εργασιών που έλαβε από την Νομαρχία η κατασκευάστρια εταιρεία του κ. Κουτσουμπού για την ανέγερση δύο νέων πολυκατοικιών σε κοινόχρηστο χώρο. Έχουμε την αίσθηση ότι διαπίστωσε τον τεκμηριωμένο και σύννομο λόγο της ΟΣΠΑ καθώς και την αποφασιστικότητα στη συνέχιση του αγώνα για την υπεράσπιση των ελευθέρων κοινόχρηστων και κοινωφελών  χώρων και την απόδοσή τους προς χρήση όλων των δημοτών.

            Εξηγήσαμε στη Δημοτική Αρχή πως κατά τη γνώμη μας μπορεί να κατοχυρώσει υπό την ιδιοκτησία της τα 1200 μ2 επί της Λεωφόρου Γρέγου, πώς να διεκδικήσει αίθουσα ανάλογων διαστάσεων με τα εκτελεσθέντα έργα και πώς να διαφυλάξει και ν’ αξιοποιήσει τον κοινόχρηστο χώρο των 1800 μ2 στο πρανές του λόφου των Πολυβολίων.

            Σίγουρα, ο δρόμος δεν είναι εκείνος που είχε επιλέξει η προηγούμενη Δημοτική Αρχή όπου παρενέβη στο Σ.τ.Ε. κατά του Πολιτιστικού Συλλόγου και ΥΠΕΡ του εργολάβου, με αποτέλεσμα να αποδοκιμάζεται από το Ανώτατο Δικαστήριο, αφού θεωρούσε παράνομες τις παρεμβάσεις της.

            Μία Δημοτική Αρχή με κύρος δεν σέρνεται από τους εργολάβους και δεν παρασύρεται σε διαπραγματεύσεις και συναλλαγές κατά του περιβάλλοντος και της ποιότητας της ζωής των κατοίκων. Μία Δημοτική Αρχή που νοιάζεται για τους δημότες της, που έχει και όραμα, ανοίγει καινούργιους δρόμους, σηματοδοτεί το μέλλον, δίνει πνοή σε πρωτοβουλίες πολιτών, μπαίνει μπροστά στον υπέρτατο αγώνα για την προστασία της φύσης και του περιβάλλοντος, για τη δημιουργία όσο το δυνατόν περισσοτέρων ελεύθερων και κοινόχρηστων χώρων.

            Το συμφέρον των δημοτών δεν είναι δεδομένο από τις οποιεσδήποτε επιλογές της εκάστοτε Δημοτικής Αρχής. Δεν αρκούν οι καλές προθέσεις ούτε αυτές ταυτίζονται πάντα με τις ανάγκες και τα συμφέροντα των πολιτών.

            Η ποιότητα της ζωής των κατοίκων μιας περιοχής και μάλιστα παράκτιας, δεν αναβαθμίζεται με την τσιμεντοποίηση όλων των κοινόχρηστων χώρων και την ανέγερση πολυκατοικιών. Το Πόρτο Ράφτη είναι όμορφο επειδή ακόμα διαθέτει καθαρή θάλασσα και ελεύθερο ορίζοντα.

            Οι αναπλάσεις ελεύθερων χώρων, οι παιδικές χαρές, οι πλατείες, οι πεζόδρομοι, τα θέρετρα για μαθητές και μαθήτριες, για ηλικιωμένους, τα  δημιουργούν μία ανοιχτή πόλη με πρωταγωνιστές τους κατοίκους κι όχι τους κερδοσκόπους και τους εμπόρους της γης, του αέρα και της θάλασσας.

            Σε αυτή την κατεύθυνση της δημιουργίας της αλληλεγγύης και της ανθρωποκεντρικής πόλης η Δημοτική Αρχή θα μας βρει πάντα συμπαραστάτες.

            Και να μην ξεχνάμε ότι θα πρέπει να γίνουν πολλά μέχρι τις 20 Απριλίου του 2004, ημέρα της δίκης της τριτανακοπής στην απόφαση του Εφετείου, που βγήκε με καθυστέρηση μιας 20ετίας που το 2001 αποδέχεται την αλλαγή του σκοπού της διαθήκης του Κληροδοτήματος Σωτηρίου επειδή, λέει το σκεπτικό, εξεδόθη η άδεια οικοδομής 1211/89 ενώ έπρεπε να γίνει ακριβώς το αντίθετο. Θα έπρεπε πρώτα να αλλάξει ο σκοπός της διαθήκης με απόφαση Εφετείου και κατόπιν να βγει, ενδεχομένως, οικοδομική άδεια εάν ο νέος σκοπός ήταν αυτός.

            Την τριτανακοπή ζήτησε ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων του Πόρτο Ράφτη, αφού είχε έννομο συμφέρον για το θέρετρο των ανήλικων μαθητών που μιλούσε ο διαθέτης.